GREENCOIN
geneza
projektu
idea projektu powstała na warsztatach IdeaLab w 2020 roku organizowanych przez NCBR pod hasłem „Miasta przyszłości – usługi i rozwiązania”. Brałam udział w warsztatach jako reprezentantka NGO (Stowarzyszenie Inicjatywa Miasto)
konsorcjum
Greencoin
projekt Greencoin jest realizowany w konsorcjum Politechniki Gdańskiej, Stowarzyszenia Inicjatywa Miasto, Szkoły Głównej Handlowej, Akademii Pedagogiki Specjalnej, Uniwersytetu Metropolitalnego w Oslo i Uniwersytetu w Stavanger
zakres
działań
inicjatorka i researcherka; konceptualizacja, desk research, badanie potrzeb użytkowników, badanie potrzeb interesariuszy, budowanie strategii produktu
metody
badań
– przegląd literatury
– badania fokusowe
– warsztaty z interesariuszami
– analiza wyników – customer journey maps, persony, pains&gains, business model canva
jak to się zaczęło?
Dzięki intensywnym warsztatom kreatywnym zorganizowanym przez ekspertów wpadłam na pewien pomysł…
wyzwanie warsztatów
Organizatorzy warsztatów IdeaLab zaprosili reprezentantów świata nauki, biznesu i organizacji pozarządowych z Polski oraz Norwegii, by odpowiedzieli na pytanie:
co zrobić, by miasta przyszłości były lepsze?
diagnoza
Szybko okazało się, że na świecie nie brakuje zrównoważonych technologii. Odczuwalny był dysonans między stanem technologii a otaczającą nas rzeczywistością.
Problem współczesnych miast nie tkwi w braku ekologicznych rozwiązań i technologii.
Problem tkwi w ich dostępności dla obywateli oraz braku zachęt do zmiany zachowań.
co by było gdyby...?
…osoba zachowująca się ekologicznie dostawała środki, które mogłaby wydać na kolejne ekologiczne rozwiązania (produkty, usługi, technologie)?
Wtedy powstałby samonapędzający się mechanizm wspierania zrównoważonych zachowań. Taka myśl leży u podstaw systemu Greencoin.
pierwsza koncepcja produktu
W ten sposób podczas warsztatów stworzyłam pierwszą koncepcję produktu, czyli zielonej waluty, której wymiana służyłaby wspieraniu celów ekologicznych. Zakładała ona istnienie dojrzałego systemu obiegu waluty, w której donorzy proponują swoje ekologiczne produkty i usługi za zieloną walutę, a ludzie lub grupy nabywają te dobra za pomocą zielonych pieniędzy, zarobionych dzięki proekologicznym aktywnościom.
powstanie zespołu
W trakcie warsztatów dołączyli Kacper Radziszewski (Politechnika Gdańska) i Ari Tarigan (Uniwersytet w Stavanger) i wspólnie rozwijaliśmy koncepcję.
Udział w projekcie na etapie implementacji zadekralowały osoby z innych ośrodków: Jakub Zawieska (Szkoła Główna Handlowa), Hanne Cecilie Geirbo (Uniwersytet Metropolitany w Oslo) i Ewa Duda (Akademia Pedagogiki Specjalnej).
Projekt zakwalifikował się do dofinansowania od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG.
podział prac na etapie implementacji
Przy planowaniu projektu, pracę badawczą podzielono na zadania. Pierwsze polegało na analizie literatury i dotychczasowych projektów o podobnej idei. W następnej fazie wyodrębniono trzy zespoły, które miały odpowiedzieć na wyzwania w trzech głównych obszarach: społeczny, technologiczny i środowiskowy.
Po zakończeniu procesu badań i konceptualizacji, w 2023 roku system zostanie przetestowany podczas fazy pilotażowej. Potem nastąpi etap podsumowania i planowania rozwoju produktu.
Jako badaczka, brałam udział w etapie desk researchu, a obecnie zajmuję się aspektami społecznymi. W 2023 roku będę liderką etapu pilotażowego. Dlatego też dalszy opis będzie skupiał się na projektowaniu systemu i marki w odpowiedzi na kwestie społeczne.
Na tym etapie przeprowadziliśmy badania literatury, które dotyczyły aspektów społeczno-psychologicznych zachowań proekologicznych, analizy walut i aplikacji zachęcających do zmiany nawyków.
Liderem etapu był Jakub Zawieska (Szkoła Główna Handlowa).
Hanne Cecilie Geirbo (Uniwersytet Metropolitalny w Oslo) jest liderką zadania, którego główne cele obejmują badania użytkowników, animowanie kooperacji z interesariuszami, tworzenie strategii współpracy i promocji projektu.
Zespół Politechniki Gdańskiej pod kierownictwem Kacpra Radziszewskiego tworzył specyfikację dla systemu Greencoin, ze szczególnym uwzględnieniem aplikacji mobilnej.
Ari Tarigan jest liderem zadania, którego celem jest stworzenie listy akcji, które mogą być wynagradzane zieloną walutą oraz zaproponowanie kryteriów oceny partnerów, produktów i usług.
Liderem tego etapu jestem ja – Małgorzata Romanowska (Stowarzyszenie Inicjatywa Miasto), a jego celem jest przetestowanie systemu, ze szczególnym uwzględnieniem satysfakcji użytkowników.
Za to zadanie jest odpowiedzialna Ewa Duda (Akademia Pedagogiki Specjalnej). Celem etapu jest zebranie wniosków z projektu, ze szczególnym uwzględnieniem fazy testowania i zaproponowanie scenariuszy rozwoju produktu.
wyzwania społeczne - etapy
Aby odpowiedzieć na zagadnienia społeczne związane z projektem, musieliśmy poznać potrzeby naszych interesariuszy i przyszłych użytkowników. Zdecydowaliśmy się prowadzić pilotaż w Gdańsku, więc na tym terenie skupiły się nasze działania.
Etapy poprzedzające pilotaż obejmują desk research, badania użytkowników, badania interesariuszy, tworzenie strategii produktu, marki i działania promocyjne.
desk research - state of the art
Główne role interesariuszy w badanych projektach zostały podsumowane w ramce powyżej.
Na tym etapie przede wszystkim robiłam przegląd publikacji naukowych, raportów z projektów, materiałów promocyjnych i artykułów dotyczących alternatywnych walut. Przeprowadziłam studia przypadków projektów walut alternatywnych, które wpisywały się w cele zrównoważonego rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem środowiskowych.
Waluty alternatywne to waluty, które nie są standardową walutą żadnego kraju. Często są one tworzone w odpowiedzi na konkretne problemy lub potrzeby. Mogą one na przykład mieć pozytywny wpływ środowiskowy, społeczny lub wspierać obieg lokalny produktów i usług. Przepływ wartości i tokenów trzech wybranych walut (A – Torekes, B – Zet Milieu Kaart, C – Bristol Pound) ilustrują diagramy w ramce powyżej.
Studia przypadków można poznać szerzej w artykule Greencoin – in search of the innovative solutions enhancing social pro-environmental engagement autorstwa Jakuba Zawieski, Hanny Obracht-Prondzyńskiej, Ewy Dudy, Danuty Urygi, Małgorzaty Romanowskiej, który ukaże się w czasopismie Energies.
badania potrzeb interesariuszy
cel
Celem tego etapu było poznanie potrzeb potencjalnych interesariuszy projektu w Gdańsku. Na podstawie badań wiedzieliśmy, że system konstytuuje wielowymiarowa współpraca. Chcieliśmy, aby interesariusze byli również współtwórcami systemu, stąd zdecydowaliśmy się na autorski warsztat.
przygotowania
Scenariusz i materiały do warsztatów stworzyłam we wsparciu Hanny Obracht-Prondzyńskiej (Politechnika Gdańska), Piotra Czyża (Politechnika Gdańska) i Igi Perzyny (Stowarzyszenie Inicjatywa Miasto). Razem z Igą i Piotrem również zajmowaliśmy się kontaktem z interesariuszami i promocją.
przebieg
Scenariusz warsztatów obejmował część, w której prezentowałam zamysł zespołu Greencoin oraz część drugą, warsztatową, w której moderatorzy przy stolikach wykonywali w grupach powierzone zadania. Przy każdym stoliku było co najmniej dwóch przedstawicieli zespołu Greencoin.
Przed warsztatami musieliśmy zrobić stronę internetową oraz kanały social media dla naszych interesariuszy, czego podjęłam się ja, budując stronę w WordPressie, tworząc logotyp i grafiki, profile w social mediach (Facebook, LinkedIn, Twitter).
Po warsztatach nastąpiło podsumowanie materiałów oraz warsztat wydobywczy z osobami z zespołu Greencoin. Iga Perzyna (Stowarzyszenie Inicjatywa Miasto) stworzyła raport z badań. Pozwoliło to na podsumowanie potrzeb interesariuszy, stworzenie ich person oraz propozycji wartości.
badania potrzeb użytkowników
cel
Celem tego etapu było poznanie potrzeb użytkowników, ich zachowań ekologicznych, codziennych nawyków, postaw wobec kwestii ekologii, narzędzi, których używają do kształtowania pożądanych zachowań (np. aplikacji life style’owych). Projekt przewidywał badania fokusowe do realizacji tych celów.
przebieg
Ze względu na szeroki zakres zagadnień, zdecydowaliśmy się na dwie rundy badań fokusowych. Pierwsza dotyczyła postaw wobec ekologii i narzędzi do zmian nawyków, druga badała zachowania i nawyki pracowników i studentów (których określiliśmy jako early adopters na podstawie wyników pierwszej rundy).
efekty
Metodę doboru respondentów oraz scenariusz badań opracowałam wraz z zespołem, przede wszystkim Hanne Cecilie Geirbo. Realizacja badań została powierzona Instytutowi Badawczemu IPC, który przekazał raport z badań. Dodatkowo członkowie zespołu dokonali własnych analiz filmów i transkrypcji.
Dzięki grupom fokusowym określiłam pięć person – eco-freaka, sceptyka, studenta, pracownika biurowego oraz personę anty-eco (będącą hipotetycznym połączeniem złych zachowań poznanych podczas badań).
Wraz z Piotrem Czyżem i Igą Perzyną stworzyliśmy również customer journey map dwóch głównych person.
strategia produktu
Na podstawie dostępnych materiałów Piotr Czyż i Iga Perzyna opracowali model biznesowy, który stał się podwaliną do strategii rozwoju produktu.
model biznesowy w pigułce
segmenty klientów
Na podstawie wszystkich wcześniejszych wyników zdefiniowaliśmy finalnie dwa główne segmenty klientów:
Pragmatyczny – niezbyt zainteresowany zrównoważonym rozwojem, skupiony głównie na swoim (i swoich bliskich) komforcie, sukcesie i dobrym samopoczuciu
Eko-świadomy – skoncentrowany na przyszłości planety, gotowy do zmian we własnym zakresie, sfrustrowany niską gotowością innych ludzi do zmian.
propozycje wartości
Aby odpowiedzieć na potrzeby pierwszego typu, musimy zadbać o ich portfel (zachęty pieniężne), zdrowie (narracje dotyczące dbania o siebie) i sąsiedztwo (poprawa najbliższego otoczenia dla nich i ich bliskich).
Aby przyciągnąć drugi typ użytkowników, powinniśmy pokazać, że mogą oni dokonać zmiany korzystając z naszej aplikacji wspólnie z innymi. Można to osiągnąć poprzez pokazanie wspólnych osiągnięć i statystyk ilustrujących wpływ na planetę, umożliwienie działań grupowych, edukację.
kanały i relacje
W celu dotarcia do naszych klientów należy zapewnić klasyczną kampanię (media lokalne, social media), a także aktywną promocję za pośrednictwem partnerów strategicznych, wśród ich pracowników. Chcemy wywołać rekrutację „viralową” poprzez aktywności w trakcie pilotażu.
Nasi klienci do komunikacji z nami będą używać aplikacji i strony internetowej. Aplikacja pozwoli im działać, uczyć się, być docenianym, agregować.
kluczowi partnerzy
Wyznaczyliśmy dwie kategorie naszych kluczowych partnerów:
– partnerzy strategiczni: uniwersytety, centra biznesowe, centra nauki
– partnerzy lokalni:
Kategoria I: zielona/lokalna gastronomia
Kategoria II: zielone/lokalne usługi
Kategoria III: zielone/lokalne start-upy/organizacje pozarządowe
potrzeby partnerów
W pierwszej kategorii znajdują się firmy i instytucje, które chcą dołączyć do eksperymentalnego, zrównoważonego projektu, aby wzmocnić swój wizerunek. Naszym celem jest dotarcie do znanych trójmiejskich aktorów, aby pokazać znaczenie projektu i szerokie lokalne wsparcie.
Druga kategoria to lokalne firmy i instytucje, które mogą promować swoje produkty i usługi poprzez dołączenie do zielonej sieci.
korzyści dla partnerów
Przynależność do zielonej sieci sprawi, że partnerzy będą widoczni na naszej mapie zielonych wiarygodnych partnerów.
Będą mogli proponować nagrody w naszym mobilnym sklepie (vouchery, które można kupić za tokeny).
Wiadomości i powiadomienia mogą zawierać reklamy kontekstowe.
powstanie marki PULA
Marka PULA powstała jako odpowiedź na profil potencjalnych użytkowników aplikacji. Założenia leżące u podstaw komunikacji były następujące:
Chcemy mówić o pewnej wspólnocie, o lokalnym wspólnym działaniu na rzecz społeczności.
Chcemy pokazać, że działania na rzecz środowiska idą w parze z działaniami na rzecz swojego zdrowia, lokalnej społeczności, dobrego samopoczucia.
Chcemy komunikować o tym, że wraz z Pulą pozytywne działanie przynoszą wymierne korzyści.
Nie chcemy bezpośrednio mówić o działaniu na rzecz klimatu i zrównoważonego rozwoju ze względu na sceptycyzm pewnych grup społecznych.
Chcemy pokazać, że bycie ekologicznym jest integralną częścią bycia dobrym obywatelem, dbającym o swoje otoczenie.
Zdecydowaliśmy się na nazwę Pula, ze względu na to, że jest w języku polskim, dotyczy zbioru czegoś, więc może kojarzyć się ze wspólnotowością, a ponadto jest prosta i łatwa do zapamiętania.
refleksje i wyzwania na przyszłosć
Jeśli pewne pomysły narodzą się w odpowiednim miejscu i czasie, znajdą się środki, eksperci, mentorzy i wspaniali ludzie, z którymi można rozwijać projekt. Joanna Erbel w swojej książce Wychylone w przyszłość wspomina słowa Elizabeth Gilbert o tym, że to nie my mamy pomysły, ale one mają nas.
Koncepcje podobne do Greencoina rodzą się tu i ówdzie w różnych częściach świata. Nie jest więc rolą moją i zespołu Greencoin robić coś absolutnie oryginalnego czy też uniwersalnego, lecz zrobić coś odpowiadającego najlepiej na potrzeby tu i teraz – ludzi, interesariuszy z krwi i kości.
Projekt trwa, a jego najważniejsza część – próba generalna – przed nami. A co po próbie generalnej? Mam nadzieję, że z tego ziarnka wyrośnie kiedyś wielkie drzewo. Punkt, do którego dotarliśmy już teraz budzi mój podziw, a zasługą tego jest interdyscyplinarna praca zespołowa wspaniałych, zaangażowanych i pełnych pomysłów osób.
Niniejszy opis przypadku jest jedynie małym wyimkiem tego, co dzieje się w temacie Greencoina. Równolegle działają zespoły zajmujące się aspektami technologicznymi i środowiskowymi. Jeśli chcecie poznać projekt całościowo, zapraszam na stronę i do kontaktu.